Maymun çiçeği virüsü Türkiye için tehdit mi? Uzmanlar bu konuda ne diyor? Dünyayı COVID-19 pandemisi gibi bir pandemi süreci mi bekliyor? CHP Kurultay'ı yaklaşıyor. CHP'nin iç siyasetinde neler oluyor? Oylum Talu sordu, CHP 27.  Dönem Milletvekili Gürsel Tekin, Gazeteci Nihal Bengisu Karaca, Kamuoyu Araştırmacıları Murat Sarı ve İhsan Aktaş yanıtladı.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRKİYE'DE VAR MI?

Murat Sarı: Amerika'dan gelirken gözlemledim, orada korku var. Çiçek aşısı ile ilgili araştırmalar, makaleler var. Çiçek aşısı olanların yüzde 15 oranında koruduğu söyleniyor. 

Bağışıklık sistemi uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz: Maymun Çiçeği virüsü Türkiye'de görülebilir. Ama bu COVID gibi bir pandemi  oluşturmaz. Çünkü vücutta kalma süresi sınırlı. Zaten ilk defa ortaya çıkan bir virüs değil. Bağışıklığı çok düşük olan insanlarda ölüme neden oldu. Maymun Çiçeği virüsünün son varyantı bir tık daha öldürücü. Çiçek aşısı virüse karşı koruyor. COVID gibi havadan yayılmıyor. Bulaşabilmesi için ciltte olan kabarcıklara temas gerekli. Çiçek aşısı 1980'lerde uygulaması durduruldu. Çünkü artık öldürücü değildi. Ülkelerde görülmediği için aşı uygulaması da durduruldu.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN AŞISI VAR MI?

Rusya'da ve Amerika'da çok korunaklı birer laboratuvarlarda bu virüs bulunuyor. Yok edilme konusunda gündem oldu ama Amerika'da şüphe var. "Biz yok edersek Rusya etmezse ne olur?" şeklinde. Ama aşının bu virüsle ilgisi yok. Ankara'da geliştirilen ve ismi Ankara olan çiçek aşısı var. Ben maymun çiçeği ile ilgili herkesin aşı olması gerektiğini düşünmüyorum. Aşı stoğu şu an oldukça düşük miktarda.  Bu yüzden DSÖ, acil durum ilan etmek istedi. Afrika'yı kontrol altına alıp dünyaya yayılmasın istediler.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ NELER?

Bu virüs ateş ve halsizlikle başlıyor. Grip gibi başlıyor. Kısa sürede ciltte kabarcık oluşuyor ve içi su doluyor. Çiçek hastalığından farklı, çünkü kabarcıkları daha büyük. Dolayısıyla sağlık uzmanının da bunu tespit etmesi zor değil. Ölüm oranı yüksek değil. Aşılanmış kişilerde bu oran çok çok düşük. Enfekte olabilirsiniz ama ağır hastalığı önlerler. Daha çok çocuklarda, hamilelerde ve nadiren bağışıklığı çok düşük insanlarda oluyor.

TÜRKİYE'DE MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ GÖRÜLDÜ MÜ?

Sanırım 2022'de birkaç vaka tespit edilmişti. Şu anda da olabilir. Tayland, Pakistan, Singapur'da vakalar tespit edildi. Dünya hareketli ve insanlar bir yerden bir yere gidiyor. Bunu önlemenin yolu, o bölgelerden gelen insanlara tarama yapılabilir. Kuluçka dönemi de uzun.

Maymun çiçeği hastalığına yakalanan kişi tekrar düşük olasılıkla yeniden bu hastalığa yakalanabilir. COVID virüsü gibi değil. Sürekli mutasyona uğrayan bir virüs değil. Birkaç yılda bir mutasyona uğrayabilir. Dolayısıyla vücut bu virüsü unutmuyor. 

MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIR?

Virüs semptomları oluşmuş bir kişinin giysisini siz giyerseniz maalesef virüs geçer. Tuvaletlerden ne kadar bulaşır elimde veri yok.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VAKASI İLE İLGİLİ DEZENFORMASYON MU VAR?

Gürsel Tekin: Daha önce de COVID döneminde benzer olaylar yaşanmıştı. Yöneten ve yönetilenler arasında güven durumu yok. Bizim devlet kurumunun verilerini doğrudan kabul etmemiz lazım. Bunun üzerini kapatalım vs olamaz. Sosyal medyanın da abartma özelliği var. Her şeye rağmen Sağlık Bakanlığı verilerini kabul etmek zorundayız. Herkes kendi verisini paylaşırsa olmaz.

Nihal Bengisu Karaca: Pandeminin öğrettiği en büyük şey kurumların şeffaf olması gerektiğidir. Kurumların açıklamalarına haz nezdinde güven olmalı.

İMAMOĞLU VE KILIÇDAROĞLU NEDEN GÖRÜŞTÜ?

Nihal Bengisu Karaca: Bu görüşmenin daha önce olacağı bekleniyordu. Araya Mansur Yavaş ve Kılıçdaroğlu'nun yemek yemesi girdi. 2028 veya daha önce olması beklenen seçimlere yönelik her şey yorumlanıyor. Kılıçdaroğlu da uzun süredir hadsizlikle karşı karşıya. "13 yıl zaten yönettin, kenara çekil, görünme bile" şeklinde hadsizce tepkiler görüyor. Aslında yaptığı hatalardan dolayı değil yaptığı doğrulardan kaynaklı CHP'de tepki gördü. "Başkanlıktan göndermek yetmez aynı zamanda toprağa da gömelim" eğilimi belirdi. Bu da Kemal Bey'in daha önce hiç yapmadığı kadar sert tepkiler vermesine neden oldu.

"CHP'DE KURULTAY YOK"

Gürsel Tekin: Geleneklerimiz parça parça aşılıyor. CHP'nin varlık sebebi itirazdır, tartışmadır, müzakeredir. Ortalık yanıyor. Orman yangınları yaşanıyor. Toplumda bağımlılık sorunu var. Son 1,5 yıl içinde 1 milyon 800 bin çocuğumuz eğitimine ara vermek zorunda kalmış. Son bir haftada tüm yurtları aradım. En ucuzu 8'den başlıyor, 30 binlere kadar yurt ücreti var.

Siz ilk defa Kırıkkale, Kastamonu gibi Anadolu'nun birçok şehrinde birinci parti çıkmısınız. İşinizi gücünüzü buna vermeniz lazım. Ama CHP'de kurultay haberleri var. Kurultay yok. Tüzük tadili var. 101 yaşında partinin onlarca tüzüğü var.

Şimdiden 2028 seçimlerini konuşmak yanlıştır. Yarın ne olacağımızı bile bilmiyoruz. Türkiye'nin etrafında bu kadar olay varken şimdiden 2028 seçimini konuşmak yanlıştır.

İhsan Aktaş: Türkiye'de herkes CHP uzmanıdır. Herkes CHP üzerinden konuşabilir. Normaldir çünkü kendisini konuşturuyor. 6'lı masa sürecini de millet çözemedi. Karmaşıklık vardı. "Kim bunlar, ne yapmak istiyorlar?" sorularına yanıt bulunamadı. CHP, sağ partilere benzemez. Kılıçdaroğlu'nu 10 yıl sonra da hala konuşabiliriz. 

Özgür Özel, CHP'de fark ortaya koydu. Özgür Özel'in genel başkasını olmak istemeyen demek ki başkasını istiyor. İmamoğlu'nun Özel'e izin vereceğini düşünmüyorum. CHP bir sınavla yüz yüze.

"KILIÇDAROĞLU ADAY OLMAK İSTEMEDİ"

Murat Sarı: Kılıçdaroğlu 12 yıl boyunca CHP'nin genel başkanlığını yaptı. Her yenilgi bu süreç içerisinde bir tecrübedir. CHP, eleştirinin, tenkitin ve demokrasinin en fazla işlediği partidir. Hem parti içi muhalefetle uğraştı hem de çok kuvvetli bir iktidarla uğraştı. Bugünkü gibi zayıflamış bir iktidar yoktu.

CHP'nin Kılıçdaroğlu için "Sen kenarda otur" demesi yerine Kılıçdaroğlu'nun tecrübelerinden yararlanmalı. AK Parti eskiden siyaset üretirdi. Türkiye'de siyaset kurumu uzun süredir siyaset üretmiyor.

Gürsel Tekin: Yapılan bir haksızlık da şu, Sayın Kılıçdaroğlu ısrarla "Ben Cumhurbaşkanı adayı olacağım" demedi. 6'lı masa içerisinde aday olmayacaktı. Ama bu değişimciler Kılıçdaroğlu'nu aday olmaya ikna ettiler.

Murat Sarı: "Bizim genel başkanımız aday olacak" şeklinde Kılıçdaroğlu zorlandı. Bunu biliyorum. Kılıçadaroğlu 'sessiz güç' olarak gelmişti. Ekrem İmamoğlu, her girdiği seçimi kazanan başarılı bir siyasetçi. CHP'nin göz bebeği. Çünkü CHP'nin genel başkanlığı için de Cumhurbaşkanı adayı için de önemli bir isim.

SİYASETTE ERKEN SEÇİM TARTIŞMASI

Nihal Bengisu Karaca: 2026 başı filan erken seçim mümkün değil. Çünkü hükümet bir program uyguluyor. Erdoğan'ın şu an kanuna göre aday olması mümkün değil. Diyelim ki AK Parti'nin başında kendisini görüyor ya da görmüyor, geride bırakacağı kişi ile ekonomik kriz içerisinde kötü algı ile bırakmak istemez.

Gürsel Tekin: Ekonomik krizlerden kurtulmamızın bir tek yolu var, daha çok özgürlükler meselesini aşmamız lazım. Özgürlükleri yok sayarak, AYM kararlarını yok sayarak ekonomik krizden çıkamazsınız. Para kuş gibidir. Güvendiği dala konar.

Türkiye'de üreten kesim var. Devletin muhafaza etmesi gerekir. Ama binlerce şirket konkordato ilan etmiş. Diğer yanda da devletin yerine konmuş ve para kazanmış kişileri ayırmamız lazım.

İhsan Aktaş: Sadece iktidarın bırakıp bırakmama meselesi değil, CHP de kendi içerisinde gelişimini tamamlamadı. İçeride genel başkan ve cumhurbaşkanı adayları var.

Murat Sarı: Meclisten bu kararın çıkması lazım. Bunun için de parti transferleri gerekir. Şu aşamada erken seçimin çok zor olduğunu düşünüyorum. Eğer olacaksa 2027'den önce olmayacaktır. Sayın Erdoğan da haklarını sonuna kadar kullanacaktır. Anayasamıza göre tekrar aday olamıyor.