Kars’ta K.S. ve S.S. çifti, tüm ısrarlara rağmen, doğuştan zeka geriliği, beyin hasarı, kas hastalıkları ve ölümlere yol açabilen hastalıkların taranması için bebeğinden topuk kanı alınmasını reddetti. Aile ikna edilemeyince sağlık il müdürlüğü konuyu mahkemeye taşıdı. Ancak Kars Aile Mahkemesi 20 Ağustos'ta, "Topuk kanı almanın çocuğun Anayasa ile korunan yaşam ve sağlık hakkı üzerinde yapacağı olumlu sonuçlarının tıbbi otoritelerce ispatlanmamış olması ve olası bir teşhis ve tedavinin de tıp otoritelerince hala tartışmalı olması" gerekçesiyle aile lehinde hüküm verdi.
Hakim, kararında "alternatif tıp uzmanı" olarak adlandırdığı bir yazarın topuk kanı almanın "çocuğa yapılacak en büyük kötülüklerden olduğunu" ifade etti. Hakimin kararın gerekçesinde Aidin Salih’in ‘eserler’ine dayanarak reddetmesi tıp camiası tarafından eleştirildi.
SAĞLIK BAKANLIĞI KARARA İTİRAZ ETTİ
Bunun üzerine Sağlık Bakanlığı karara itiraz etti. Kars aile mahkemesinin "Yenidoğan Tarama Programı" kapsamında topuk kanı alınmasına ilişkin kararına karşı istinaf yoluna başvuru sürecinin başlatıldığını bildirdi. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Kars aile mahkemesi tarafından, 20 Ağustos'ta, topuk kanı alınması hakkında verilen kararın, ilk derece mahkemesi kararı olduğu ve kesin hüküm taşımadığı bildirildi.
‘YARGI SÜRECİ SONUÇLANINCA KADAR TARAMA PROGRAMI AYNI ŞEKİLDE DEVAM EDECEK’
Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Kesin hüküm niteliği taşımayan mezkur kararın hatalı olduğunu değerlendirdiğimizden, bu karara karşı Bakanlığımızca istinaf yoluna başvuru süreci ivedilikle başlatılmıştır" denildi. Bakanlık, ayrıca, “Hukukun, adalet ve doğruluk temelinde vereceği karara olan inancımız tam olduğundan, yargı süreci sonuçlanıncaya kadar Yenidoğan Tarama Programı aynı şekilde devam edecektir” dedi.
Ekolhaber.com.tr’ye konuşan Türk Tabipler Birliği Genel Sekreteri Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Önder Okay, bebeğin en az canının yandığı topuktan alınan birkaç damla kandan, her birinin ağır sonuçları bulunan altı hastalığın taraması yapıldığını vurguladı.
TOPUK KANININ BEBEĞE YARARI NEDİR?
Prof. Dr. Önder Okay, Yenidoğan Tarama Programı kapsamında çocukların hastalıklarını erken teşhis ederek tedavilerini başlatmak amacıyla topuk kanı alındığının altını çizerek şunları söyledi:
TOPUK KANI NE ZAMAN ALINIR?
Topuk kanı, bebeğin topuğunda ilk beslenmesinden sonra 48-72 saat içerisinde alına birkaç damla kan. Bebeğe zararı olan bir şey değil bu bir.
‘ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI GÖZ ARDI EDİLEREK VERİLEN BİR MAHKEME KARARI’
İkinci olarak topuk kanı özellikle ileri dönemde bebeği etkileyebilecek pek çok hastalığın erken teşhisini ve tedavisini sağlayan bir tarama yöntemi. Böyle bir tarama yönteminin Türkiye’de olması pek çok bebeğin örneğin zekâ geriliği gibi veya gelişme geriliği gibi durumlarla önüne geçilmesini önleyebilir işlem. Herhangi bir zararı olmayan aksine bebeğin yararına olan bir yöntemin herhangi bir tıbbi-bilimsel veriye dayanmadan sadece bir kanaate dayandırılarak ve çocuğun üstün yararı göz ardı edilerek böyle bir mahkeme kararı ile sonuçlanması üzücü. Sağlık Bakanlığı da bu kararı istinafa götürüyor. Türk Tabipler Birliği de (TTB) müdahil olmak için başvuruda bulunduk.
TOPUK KANI HANGİ HASTALIKLARI ORTAYA ÇIKARIR?
Topuk kanı, Fenilketonüri dediğimiz bir metabolik hastalık var. Bu hastalık diyet yapılmadığı müddetçe zeka geriliğine yol açabiliyor. Bu hastalık topuk kanı ile teşhis edilebiliyor ve bu hastalığın sıklığı da 4 bin 500 doğumda bir görülebiliyor. Konjenital Hipotiroidi yani tiroid bezini doğumsal olarak çalışmaması. Bu hastalıkta çok kolay bir tedavi ile bebeğin gelişimini etkilememesini sağlanabilecek bir durum. Bu hastalığın görülme sayısı az değil. 3 bin 300 doğumda bir görülüyor. Kistik Fibrozis yani akciğer gelişimini etkileyen bir hastalık. Bu hastaşığın erken dönemde önlemi, ona uygun yaşaması ve hayatta kalitesi için önemli. Bunlar gibi pek çok hastalığa tanı koyabiliyoruz.
GENETİK BİR HASTALIK VARSA AİLE UYARILIYOR
Zaten Fenilketonüri gibi hastalıklarda eğer genetik gibi bir durum varsa ailede bu konuda uyarılabiliyor. Dolasıyla bunlar ispatlanmış bilgiler.
TOPUK KANI ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARINA İLİŞKİN BİR İŞLEM
Çocuğun üstün yararına yönelik bir işlem. Topuk kanı herhangi bir zarar taşımıyor. Kars Aile Mahkemesi’nin bilimdışı yaklaşımları bir gerekçe göstererek topuk kanı taraması yapılmamasına karar vermesi kabul edilemez bir karar.
‘HAKİM BİR KANAAT BELİRTMİŞ AMA LİTERATÜRÜ BİLENLERE SORMASI UYGUN OLURDU’
Hakim bir kanaat belirtmiş ama hakimlerin kanaat belirtirken sadece kendi kanaati veya çevreden duyduğu ve okuduğu ile değil bu alanlardaki literatürü de bilenlere sorması, bir bilirkişi istemesi uygun olurdu. Dolayısıyla bizler hastalara nasıl ki kendi kanaatimizle tedavi uygulamıyorsak hukukçularda tıbbi-bilimsel konularda sadece kendi bilgi sistemi ile karar vermek için yeteri donanımı olmadığı alanlarda bir bilirkişi desteği alabilseler. Dolayısıyla bu karar Sağlık Bakanlığı’nın protesto ettiği bir karar çünkü bu yeni doğan tarama programı çocukları özürlü ve dezavantajlı bir şekilde hayata başlamasını engelleyecek bir program.”