Şenay Yurtalan/Ekolhaber.com.tr Türk Hava Yolları Genel Müdürü Bilal Ekşi, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada kara listede 440 kişi bulunduğunu açıkladı. Ekşi açıklamasında uçuş güvenliğinin herkesin önceliği olduğunu vurguladı, uçuş güvenliğini tehdit eden, uçuş ekibine sözlü veya fiili saldırıda bulunanların kara listeye alındığını ve kişiler hakkında suç duyurusunda bulunduklarını ifade etti.
Peki, hangi hareketler kara listeye girmeye yol açıyor? Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Ayça Mezde konuya dair tüm bilinmesi gerekenleri anlattı…
Kara listeye alınmanın havayolu şirketleri tarafından uygulandığını ve yolcunun o havayolu ile uçuş yapmasının yasaklanması anlamına geldiğini belirten Öğr. Gör. Ayça Mezde, “Yolcuların kara listeye alınmasına neden olabilecek davranışlar, çoğunlukla uçuş güvenliğini tehlikeye atan ya da uçuş ekibi ve diğer yolcular için ciddi rahatsızlık yaratan eylemleri içerir” ifadelerini kullandı.
Uzman isim, kara listeye alınmaya yol açacak davranışları ise “Fiziksel şiddet, kabin ekibine itaatsizlik, tehditkâr veya aşağılayıcı davranışlar, alkol veya madde kullanımından kaynaklanan davranışlar, tehlikeli maddeler taşımak, uçak güvenliğini tehlikeye atmak ve kural ihlalleri ve mürettebata karşı direnç göstermek” olarak sıraladı.
Bu davranışlarla kara listeye alınma sürecinin belirleyici unsurları ve sınırları ise genel olarak şu şekilde:
1. Fiziksel Şiddet
Uçak içinde diğer yolculara veya mürettebata karşı fiziksel şiddet göstermek en ciddi ihlallerden biridir. Bu tür bir davranış, havayolu politikaları gereği kara listeye girmek için yeterli bir nedendir.
2. Kabin Ekibine İtaatsizlik
Kabin ekibinin uyarılarına ve talimatlarına uymamak, özellikle güvenlik konularında (emniyet kemerini bağlamamak, telefon kullanımına devam etmek, maske takmamak vb.) ciddi bir ihlaldir. Tekrarlayan ya da kasten yapılan bu tarz eylemler, yolcunun kara listeye alınmasına neden olabilir.
3. Tehditkâr veya Aşağılayıcı Davranışlar
Uçakta diğer yolculara veya uçuş personeline tehditkâr, taciz edici veya aşağılayıcı sözler söylemek ihlale girer. Bu durum, sözlü tehditler ya da hakaret içerikli konuşmaların kara liste için sınırı aşmasına yol açar.
4. Alkol veya Madde Kullanımından Kaynaklanan Davranışlar
Uçuş sırasında aşırı alkol alıp taşkınlık yapmak veya yasadışı madde kullanmak, havayolu güvenliğini tehlikeye atan ciddi suçlardandır. Alkolün etkisiyle agresifleşmek ya da başkalarını tehdit etmek, kara listeye girmeye neden olabilir.
5. Tehlikeli Maddeler Taşımak
Yasaklı veya tehlikeli maddeleri (silah, patlayıcı madde vb.) uçak içerisine sokmaya çalışmak, yolcunun hemen kara listeye alınmasını sağlayacak ihlaller arasındadır.
6. Uçak Güvenliğini Tehlikeye Atmak
Kapı veya acil çıkışları izinsiz açmaya çalışmak, uçağın elektronik sistemlerini sabote etmeye çalışmak gibi uçuş güvenliğini doğrudan tehlikeye atan eylemler, ciddi cezai yaptırımlar ve kara listeye alınmayı gerektirir.
7. Kural İhlalleri ve Mürettebata Karşı Direnç
Mürettebatın belirlediği kurallara direnmek ya da yolcuların güvenliği ve huzuru için alınan önlemleri kasıtlı olarak ihlal etmek (örneğin, sigara içmek, güvenlik uyarılarına uymamak) da kara listeye alınma sebepleri arasında yer alır.
Bu tür olaylar genellikle havayolu şirketlerinin "Sıfır Tolerans" politikası kapsamında değerlendirilir ve kara listeye alınma durumu, her havayolunun iç politikalarına bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak, uçuş güvenliğini tehlikeye atan ya da huzuru bozan bu tür davranışlar sınırı aşan ihlaller olarak kabul edilir.
Kara listede ünlü isimler de var!
Kara liste sadece Türkiye’de değil dünyada da uygulanıyor, her yıl binlerce kişi havayolu şirketlerinin kara listesinde yer alıyor. Zaman zaman ünlüler de uygunsuz davranışları nedeniyle kara listeye girmiştir. Örneğin, aktör Alec Baldwin, bir uçuş sırasında telefonunu kapatmayı reddettiği için American Airlines tarafından kara listeye alınmıştı. Baldwin, telefonunu uçuş moduna almayı reddetmiş ve kabin ekibiyle tartışmıştı.
Covid-19 pandemisi sırasında, maske takmayı reddeden birçok yolcu, havayolları tarafından kara listeye alındı. Örneğin, ABD merkezli Delta Air Lines, maskesiz uçmayı reddeden binlerce yolcuyu kara listeye aldı. Bu, pandemide güvenlik önlemlerine uymayan yolculara karşı havayollarının aldığı sert tedbirler arasında yer aldı.
Master Chef yarışması ile tanınan Şırdancı Mehmet Sur, bindiği THY uçağında yaptığı hareket sonrası THY tarafından 6 ay süreyle kara listeye alınmıştı. Şırdancı Mehmet Sur, THY tarafından alınan bu karara itiraz edeceğini açıklamıştı.
Yine, Baruthane Pilavcısı olarak tanınan ve uçakta yanında getirdiği pilavı yerken çektiği videoyu sosyal medyada paylaşan Nedim Şahin de kara listeye giren başka bir isim olmuştu. THY, marka değerine zarar verildiği gerekçesiyle bir yıl boyunca Şahin'e uçak bileti satılmayacağını açıklamıştı.
Son olarak ise ünlü türkücü İbrahim Tatlıses’in kızı Dilan Çıtak da uçuş görevlileri ile girdiği tartışma sonrasında kara listeye alındı.
