Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, ülkenin başkent Tiran’ın düşük gelirli bir bölgesinde Bektaşi tarikatına ait 27 dönümlük arazide egemen bir devlet kurma planını duyurdu. Vatikan’ın dörtte biri büyüklüğünde olacak yeni devletin adı “Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti” olması planlanıyor.
DEVLETİN KURULMA AMACI NE?
Başbakan Rama projenin amacından söz ederken “Arnavutluk’un gurur duyduğu hoşgörülü İslam anlayışını teşvik etmek istiyoruz. Dini hoşgörü bizim hazinemizdir ve bunu asla garanti görmemeli, korumalıyız” diye konuştu. Ayrıca Müslümanların “damgalanmasına” izin vermeyeceklerini belirten Rama “Kim olduklarını Müslümanlar tanımlasın” diyerek ılımlı bir İslam mikrodevleti kurup dünyaya mesaj vermek istediklerini belirtti.
DEVLETİN LİDERİ KİM OLACAK?
Yeni devletin liderinin, Bektaşi tarikatının mevcut lideri olan 65 yaşındaki Edmond Brahimaj’ın olması planlanıyor. Ülkede “Baba Mondi” olarak bilinen Brahimaj, aslında eski bir Arnavut ordu subayı. Dünya çapında milyonlarca mürit tarafından “Hazreti Hacı Dede Baba” olarak da biliniyor.
YENİ DEVLETTE ALKOL SERBEST OLACAK
Brahimaj, merak edilen mikrodevletin yönetim anlayışına değinerek “Tüm kararlar sevgi ve nezaketle alınacak. Tanrı hiçbir şeyi yasaklamaz, bu yüzden bize akıl verdi. Yeni devlette alkol serbest olacak, kadınlar istedikleri gibi giyinebilecek ve yaşam tarzına dair katı kurallar olmayacak” dedi. Ayrıca, yeni devletin küçük bir istihbarat servisine ihtiyaç duyabileceğini, ancak ordusu, sınır muhafızları veya mahkemeleri olmayacağını söyledi. Bununla birlikte pasaportların renginin İslam’da önemli bir renk olan yeşil olacağına da dikkat çekti.
PROJENİN ULUSLARARASI BOYUTU
Öte yandan uluslararası hukukçulardan oluşan bir ekip, yeni devletin egemen statüsünü tanımlayan yasaları hazırlıyor. Bu yasaların Arnavutluk Parlamentosu tarafından onaylanması gerekecek ancak hangi ülkelerin yeni devleti tanıyacağı henüz belli değil. Başbakan Rama, şu ana kadar sadece birkaç yakın danışmanının mikrodevlet planından haberdar olduğunu ve ABD gibi NATO müttefiklerine danışılmadığını belirtti. İran’ın yeni devleti tanıması pek olası görünmüyor. Rama, “Açıkçası İran en son düşüneceğim şey” diyerek, Arnavutluk’un 2022’de İran ile diplomatik ilişkilerini kestiğini hatırlattı.
BEKTAŞİ TARİKATI HAKKINDA
Amerikan gazetesi New York Times’ın haberine göre Bektaşilik, 13. yüzyılda Türkiye’de kurulan Şii kökenli bir Sufi tarikatı. Merkezi yaklaşık 100 yıl önce Tiran’a taşındı. Tarikat, Kuran’ın yumuşak bir yorumu, mistisizm ve İslam öncesi Türk inançlarının unsurlarını birleştiriyor. Bektaşiler, 14. ve 15. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’ı fethinden bu yana Arnavutluk ve Kosova, Makedonya gibi komşu ülkelerde etkili oldular. Tarikat, Türk yönetimine karşı Arnavutluk’un milliyetçi uyanışında önemli bir rol oynadı. Bektaşi lider Brahimaj aşırılık karşıtı tutumuyla biliniyor. 2015’teki Charlie Hebdo saldırısından sonra Paris’teki terörizm karşıtı yürüyüşe Başbakan Rama ile birlikte katıldı.
ARNAVUTLUK’UN HOŞGÖRÜ ADIMLARI
Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olan Arnavutluk, uluslararası dayanışma konusunda da önemli bir geçmişe sahip. Arnavut halkı II. Dünya Savaşı sırasında Yahudilere ve 2021’de Taliban’dan kaçan Afganlara sığınak sağladı. Ülkenin uluslararası havalimanı, hayır işleriyle Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Arnavut asıllı rahibe Teresa’nın adını taşıyor. Arnavutluk, başkentinde kurmayı planladığı Bektaşi devletiyle dünyaya ilginç bir mesaj vermeye hazırlanıyor.
“ÖNEMLİ OLAN İYİLİK İÇİN SAVAŞMAK”
Başbakan Rama, “Belki herkes ‘bu adam çıldırmış’ diyecek. Ama bunu daha önce de çok kez söylediler. Umurumda değil. Önemli olan, çılgınca olsun ya da olmasın, iyilik için savaşmaktır” diyerek projeye olan inancını vurguluyor. Projenin hayata geçip geçmeyeceği ve uluslararası toplumun tepkisi merakla bekleniyor.