ABD’de başkanlık seçimlerine 55 gün kala tüm dünyanın merakla beklediği münazara dün gece gerçekleşti. Haftalardır birbirine sert eleştiriler yönelten ve seçmenlerine ilginç vaatlerde bulunan Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump ile Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris, Philadelphia’da Amerikan kanalı ABC ekranlarında canlı olarak soruları yanıtladı. David Muir ve Linsey Davis tarafından sunulan programda önceden hazırlanmış konuşma metinleri ile prompter kullanılmasına izin verilmedi. Adayların ikişer dakikalık konuşma hakkı bulunan programda taraflara ayrıca ilave açıklama ve yanıtlar için birer dakikalık zaman daha tanındı.
ABD EKONOMİSİNİN DURUMU
Münazara iki adayın farklı görüşlere sahip olduğu ekonomi alanıyla başladı. Harris, ABD ekonomisinin dört yıl öncesinden daha iyi bir konumda olduğunu savundu. Ayrıca ekonomi alanında yapılacaklar arasında yeni ebeveyn olanlar için vergi indirimleri, ilk evlerini alacaklara yardım sağlanması ve küçük işletmelere destek verilmesi gibi planları olduğunu söyledi. Harris, “Diğer yandan, rakibimin planı, daha önce yaptığı gibi milyarderlere ve büyük şirketlere vergi indirimi sağlamak” diye konuştu. Trump ise Amerikan ekonomisinin berbat bir durumda olduğunu savunarak ekonomide yapmak istediği şeyin yabancı ülkelere daha yüksek gümrük vergileri uygulamak olduğunu söyledi. Trump, “Enflasyon nedeniyle ekonomimiz berbat durumda. Enflasyon ülkeleri yok edici bir etken olarak bilinir. Enflasyon ülkeleri parçalar” diye konuştu. Eski ABD başkanı, ülkenin düzensiz ekonomisinin tek sorumlusunun düzensiz göçmenler olduğunu söyledi.
“TRUMP KENDİ ÇIKARLARINI SAVUNUYOR”
Trump’ın ABD’yi 1929-1939 yılları arasındaki büyük buhrandan bu yana görülen en kötü işsizlik rakamları ile karşı karşıya bıraktığını savunan Harris, “Trump, arkasında asrın en kötü ülkesini bıraktı. Amerikan İç Savaşı'ndan bu yana demokrasimize yapılmış en kötü saldırıya onun dönemi sahne oldu” diye konuştu. Ayrıca Harris, Trump’ın ekonomi için herhangi bir planı olmadığını savunarak, “Donald Trump, sizinle ilgilenmekten çok kendi çıkarlarını savunmakla ilgileniyor” diye konuştu.
“GÜMRÜK VERGİLERİ ARTIŞA NEDEN OLMAYACAK”
Trump, yabancı ülkelere uygulamak istediği gümrük vergilerinin piyasada fiyat artışlarına neden olmayacağını savundu. Trump, “Daha yüksek fiyatlarla karşılaşacak olanlar, Çin ve yıllardır bizi sömüren diğer ülkeler olacak” dedi. Cumhuriyetçi siyasetçi, başkanlığı döneminde uygulamaya koyduğu gümrük vergilerinin işe yaradığını ve bu uygulamaların Başkan Joe Biden yönetimi tarafından devam ettirildiğini söyledi.
“GÖÇMENLER EVCİL HAYVANLARI YİYOR”
İki adayın sıklıkla fikir ayrılığı yaşadığı konulardan biri de göçmenlikti. Münazarada, Harris’e göçmenlik konusunda sert eleştiriler yönelten Trump, düzensiz göçmenlerin Amerikan vatandaşlarının evcil hayvanlarını yediğini iddia etti. Trump, “Sprinfield’da köpekleri yiyorlar. Ülkemize giren insanlar, kedileri yiyor. Burada yaşayan insanların evcil hayvanlarını yiyorlar” diye konuştu. ABC televizyonu moderatörü ise bölgenin yerel yöneticilerinin böyle bir duruma kanıt olmadığını söylediklerini Trump’a hatırlattı.
“HARRIS BİR MARKSİST”
Trump, Harris’i hedef aldığı anlarda sıkça başkan yardımcısı siyasetçiyi “aşırı solcu” olmakla suçladı. Bir ara Harris için “Marksist” de dedi. ABD siyasetinde muhafazakârlar, “cinsel yönelim” ve benzeri başlıklardaki ilerici politikaları “radikal solculuk" olarak tanımlıyor. Trump da Harris’i tartışma boyunca sıkça bu şekilde tanımlamaya çalıştı. Eski Başkan Trump, Harris’in silah düşmanı olduğunu, herkesin silahlarını ellerinden alacağını iddia ederken Harris ise bu çıkışa, kendisinin ve başkan yardımcısı adayının silah sahibi olduğu yanıtını verdi.
“GÖREVE BAŞLAMADAN UKRAYNA SAVAŞINA SON VERECEĞİM”
Moderatörlerden Muir’in Ukrayna ile Rusya arasında devam eden savaşta kazanan tarafın Ukrayna olmasını isteyip istemediğine ilişkin bir soruya cevap veren Trump, “Savaşın durmasını istiyorum. İnsanların hayatlarını kurtarmak istiyorum. Milyonlarca insan ölüyor. Gerçek rakamlar, duyduğunuz yalan haberlerden çok daha kötü” dedi. Hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hem de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile iyi ilişkileri olduğunu vurgulayarak seçilmesi halinde daha göreve başlamadan savaşı durduracağını ifade eden Trump, “Bana sorarsanız ABD’nin en büyük çıkarı, bu savaşın sona erdirilmesi, artık bitirilmesi ve bir uzlaşma sağlanmasıdır. Çünkü, artık onca insanın hayatlarını kaybetmesine bir son vermemiz gerekiyor” diye konuştu.
“PUTİN SENİ ÖĞLE YEMEĞİNDE YER”
Trump, Ukrayna konusundaki açıklamaları sırasında Harris’in Ukrayna ve Rusya arasında barışı tesis etmek için arabulucu olarak gönderildiğini fakat başarısız olduğunu ileri sürerek “Savaş başlamadan önce kendisini barışı müzakere etmek için gönderdiler. Üç gün sonra, Rusya içeri girdi ve savaş başladı. Çünkü orada söyledikleri her şey aptalcaydı” diye konuştu. Programın sunucusunun Harris’e “Rusya Devlet Başkanı Putin ile doğrudan görüştünüz mü?” sorusunu yöneltmesi üzerine Harris, “Bu münazaranın başında, bu arkadaştan bir sürü yalan işiteceğinizi söylemiştim. İşte bu da bu yalanlardan biri” diyerek Zelensky ile görüştüğünü söyledi. Ayrıca Harris Ukrayna’nın sınırlarını koruma mücadelesini desteklediğini belirterek Trump'a "Putin seni öğle yemeğinde yer" dedi.
“HARRIS BAŞKAN OLURSA İSRAİL YOK OLUR”
Programın Gazze ile ilgili bölümünde iki aday da İsrail'e net şekilde destek verirken Trump, İsrail'e koşulsuz destek silah desteği sağlayan Biden yönetiminin başkan yardımcısı olan Harris'i "İsrail'den nefret etmekle" ve “Arap düşmanı” olmakla suçladı. Harris’in başkan olması durumunda İsrail’in “iki senede yok olacağını” öne sürerken Gazze’deki savaşın kendisinin başkan olması durumunda yaşanmayacağını iddia etti.
İsrail'e verdikleri desteğin devam edeceğini ima eden Harris, her şeyin 7 Ekim'deki Hamas saldırılarıyla başladığını savundu. O gün yaşananları anlatan Harris, "O gün de bugün de İsrail'in kendini savunma hakkı olduğunu söylüyorum. Ancak şu da bir gerçek ki aralarında kadın ve çocukların da olduğu çok fazla masum Filistinli öldürüldü. Bu savaş sona ermeli, hemen sona ermeli." dedi. İsrail ile Hamas arasında bir ateşkesin sağlanması ve esirlerin serbest bırakılması gerektiğini kaydeden Harris, bunun için yoğun şekilde çalıştıklarını belirtti.
HARRIS’TEN İKİ DEVLETLİ FİLİSTİN VURGUSU
Harris, bölgede barışçıl bir çözümü vurgulayarak "İki devletli çözüm için bir yol çizmeliyiz, bu çözüm içerisinde İsrailliler için de Filistinliler için de güvenlik olmalı. Gazze'yi yeniden inşa edebileceğimiz, Filistinlilerin hak ettikleri gibi güvenlik, onur ve kendi geleceklerine karar verme imkanlarını olduğu iki devletli çözüm olmalı. Ancak bir konuda sizi temin ederim, İsrail'e her zaman kendini savunma imkanını vereceğim” diye konuştu.
KÜRTAJ MESELESİ
Tartışmadaki en önemli konu başlıklarından birisi ABD’deki kürtaj hakkı oldu. Trump, ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal olarak garanti altına alan 1973 tarihli “Roe v. Wade” kararının iptal edilmesini savunurken kürtaj hakkının eyaletlere bırakılması gerektiği görüşünde.
Eski ABD başkanı, münazarada Demokratların yönettiği eyaletlerde 9. ayda kürtaj yapıldığını ve kürtaj sonrası bebeklerin öldürüldüğünü iddia etti. Moderatör Davis, “Bu ülkede bir bebeğin doğduktan sonra öldürülmesinin yasal olduğu hiçbir eyalet yok” dedi. Harris ise gebelik süreçlerinde ciddi komplikasyonlarla karşılaşan ve kürtajın yasak olduğu eyaletlerde kürtaj hizmeti alamayan kadınlara seslendi ve “Bu, Amerikalı kadınlara hakarettir” dedi.
HARRIS’İN IRKI
Trump’ın zorlandığı konu başlıklarından biri de Harris’in ırkı ile alakalı tartışmadaydı. Trump daha önce Harris’in seçilmek için ırkını kullandığını öne sürerek, “O her zaman Hint kökenliydi ve sadece Hint mirasını teşvik ediyordu. Birkaç yıl önce birdenbire siyah oldu. Bilmiyorum. Hinti mi yoksa siyah mı?” demişti. Bunun hatırlatılması üzerine Trump, “Harris’in ne olduğu benim için önemli değil” dedi, geçiştirmeye çalıştı.
HARRIS: GERİ GİTMEYECEĞİZ
Harris, kapanış konuşmasında seçim kampanyasında sıklıkla başvurduğu bir slogana başvurarak “Geri gitmeyeceğiz” dedi. Canlı yayın programında Amerika’nın ülke için birbirinden oldukça farklı iki vizyon ile karşı karşıya kaldığını ve bunlardan birinin geleceğe yönelik iken diğerinin geçmişe takılıp kaldığını söyleyen Harris, “Fakat biz geri gitmeyeceğiz” dedi.
TRUMP: NEDEN YAPMIYOR?
Trump ise kapanış konuşmasında Harris’in seçim kampanyası sırasında verdiği sözleri niçin derhal uygulamaya koymadığını sordu. Trump, “Şunu yapacak, bunu yapacak, harika şeyler yapacak diyorlar. Peki neden yapmıyor? Üç buçuk yıldır görevde. Sınırdaki sorunları çözmek için üç buçuk yıl zamanı vardı. İstihdam oluşturmak için üç buçuk yıl zamanı vardı” diye konuştu.
TRUMP’IN EKİBİ ZAFER İLAN ETTİ
Canlı yayın programının ardından Donald Trump’ın seçim kampanyası ekibi, gecenin galibinin Cumhuriyetçi aday Trump olduğunu ileri sürdü. Trump’ın ekibi tarafından yayınlanan açıklamada, “Başkan Trump’ın Amerika için cesur bir vizyon ortaya koyduğunu ve ilk dönemindeki başarıları ekonomiyi canlandırarak, sınırı güvence altına alarak ve ülke genelinde toplumu harap eden suçluları durdurarak nasıl devam ettireceğini gördük” denildi.
HARRIS'İN EKİBİNDEN YENİ DÜELLO ÇAĞRISI
Harris’in seçim kampanyası ekibinden yayınlanan açıklamada ise yeni bir canlı yayın düellosu daveti yapıldı. Açıklamada, “Amerikan halkı, parlak ışıklar altında bu sonbaharda sandıkta karşılaşacağı seçimi gördü. Kamala Harris ile ileriye gitmek mi yoksa Trump ile geriye gitmek mi? Bu gece bunu gördüler. Ekim ayında yapılacak ikinci düelloda da bunu görmeleri gerek. Başkan Yardımcısı Harris, ikinci bir canlı yayın programına çıkmaya hazır. Peki Trump buna hazır mı?” denildi.
KAZANAN KİM?
İki rakibi ilk kez karşı karşıya getiren canlı yayında Trump'ın toplam 42 dakika 52 saniye, Harris'in ise 37 dakika 36 saniye konuştuğu kaydedildi. Öte yandan canlı yayının ardından iki taraf da kendilerinin gecenin galibi olduğunu açıklarken, salonun dışında toplanan Demokratlarla Cumhuriyetçiler arasında arbede yaşandığı bildirildi. Buradan çıkacak olan sonuç, adayların bundan sonraki kampanyasına da etki edecek. Anketlere göre, yarış başa baş ilerliyor. Bu nedenle iki aday arasındaki bu ilk münazaranın salıncak eyaletlerde belirleyici olabileceği aktarılıyor. CNN anketine göre de izleyicilerin yüzde 63’ü münazaranın galibinin Harris olduğu görüşünde.
