Betül Meral SARIİZ / Ekol Haber
Hükümet emeklilik sisteminde değişikliğe gidiyor. Ekonominin yol haritası Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) emeklilik haricinde ikincil bir tasarruf sistemi olarak tasarlanacak.
OVP’de emeklilik sistemi ile ilgili düzenlemelerin yapılacağının ortaya çıkmasıyla birlikte uygulamanın ayrıntıları da konuşulmaya başlandı. Özellikle yeni sistemin kıdem tazminatıyla ilgili değişikliğe neden olacağı iddiaları da gündeme geldi. Çalışanların kıdem tazminatını ortadan kaldıran bir emeklilik sistemi kurgulandığı iddiaları da endişeleri daha da artırıyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin kıdem tazminatına etkisini Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen Ekol Haber’e anlattı.
“TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ BES İLE BENZER”
SGK Uzmanı Melis Elmen, OVP’de yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin BES ile benzer olacağını dikkat çekerek “TES sistemi BES sisteminin bir değişik versiyonu olarak karşımıza çıkıyor. BES sisteminde çıkılabiliyordu, serbestti, istediğiniz zaman toplu para olarak alıp çıkabiliyordunuz. BES’in bir diğer farkı da işverenden kesinti yoktu. TES sistemiyle birlikte işverenden de kesinti gelecek. BES’ten çıkmamış olanların biriken parası diyelim ki çalışanın 100 bin lirası birikti. O Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi içine koyulacak. Bu da ileride maaş şeklinde alacağı para belki 1 kademe daha yüksek olacak” dedi.
KIDEM TAZMİNATI KALKIYOR MU?
SGK Uzmanı Elmen, kıdem tazminatının kalkacağına yönelik iddiaları da değerlendirdi. Elmen, kıdem tazminatının yeni emeklilik sistemine entegre olabilme ihtimalinin olduğunu dikkat çekerek “Bu sistemle Kıdem Tazminatı Fonu’nun birleştirilmesi ile ilgili bir madde yok. Ama muhtemelen o da ayrı bir fon olarak oluşturulup, aynı şekilde TES’e entegre edilecekmiş gibi duruyor. Zaten kıdem tazminatının da fonu oluştuğu zaman, 60 yaşından önce alınamayacaktı. İkisi de zaten 58-60 yaş civarı alınacaktı. Kıdem tazminatı da bu fonda birikerek, her ay ödediğiniz sizden kesinti olan paraya, işveren de koyuyor. Birikim olunca bu birikimden ödeme yapılacak” diye konuştu.
“AMAÇ SGK SİSTEMİNİN DEVAMINI SAĞLAMAK”
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile SGK sisteminin devamlılığının sağlamanın amaçlandığını dikkat çeken Melis Elmen, “Buradaki amaç Sosyal Güvenlik Sistemi’nin yürütülebilmesini sağlamak. Emekli olacaklar için bu tip bir fonda para toplanacak. Devlet kendi içinde faiz sistemi gibi bunu işletecek. Emekli ödemelerini daha rahat yapabilsin diye. Çünkü sistemin gelecek 20 yılda çökebileceği düşünülüyor. Hem de alınacak emekli maaşları da düşmeye başladı.
Bu da emekli maaşlarının yanında gelir sağlasın diye kurgulanacak. Ama tabi ki bunun genelgesi çıkmadı. Bunun yüzdeleri ve payları ne olacak bunları hep birlikte göreceğiz. Tüm detaylar belli olduktan sonra hesaplamalar detaylı olarak yapılacak. Ne kadar ödenecek ya da ödenmeyecek bunlar ortaya çıkacak. İşin özeti bu sistem BES’in hemen hemen aynısı, tek farkı zorunlu olacak ve işveren de bu sisteme dahil olmak zorunda olacak. Yani işçisi için işveren de bir pay ödeyecek” dedi.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ (TES) NEDİR, ŞARTLARI NELER?
İkinci emeklilik adı altındaki bu sisteme işçi, işveren, devlet dahil olacak. BES sistemine benzer ama TES sisteminden çıkmak serbest olmayacak.
TES’in 2024 yılı sonunda uygulamaya geçmesi bekleniyor. Tahmini kesinti ve katkı oranlarına göre, işçiden yüzde 3, işverenden yüzde 2 oranında kesinti yapılması, devlet katkısının da yüzde 30 olarak kurgulanması bekleniyor.
KİMLER TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİNE DAHİL OLACAK?
Yeni sistemde sadece 4A (SSK) ve 4C (Emekli Sandığı) çalışanları dahil edilecek. 4B (BAĞKUR) sisteme dahil olmayacağı tahmin ediliyor. Kıdem tazminatının ayrı bir fonda olması bekleniyor. Şu an birleşmesi öngörülmüyor ama birleşirse ikinci emekli aylığına katkı sağlaması bekleniyor.
TES’TE KALIŞ SÜRESİ VAR MI?
Yeni sistemde belirlenen yaşa kadar zorunlu kalınması bekleniyor. Sonrasında normal emekli maaşı gibi ikinci maaş şeklinde bölünerek ödenecek. Yaş aralığının ise 58-60 yaş olması mümkün.
