Yeni bir küresel analize göre, süper mikroplar 2050'ye kadar 39 milyondan fazla insanı öldürecek ve özellikle yaşlılar bu konuda büyük risk altında olacak. Antimikrobiyal direnç (AMR) sebebiyle ölümler, dünya genelinde önemli bir sağlık krizi haline gelmiş durumda.
ÇOCUKLARDA ÖLÜM ORANLARI DÜŞERKEN, YAŞLILARDA ARTIYOR
Aşı ve hijyen alanındaki iyileşmeler sayesinde ilaç direncine bağlı ölümler, çok küçük çocuklar arasında azalırken, çalışma bu eğilimin büyük ebeveynler için tam tersine olduğunu gösterdi. Araştırmaya göre, 2050 yılına gelindiğinde her yıl 1.91 milyon insanın doğrudan AMR nedeniyle öleceği tahmin ediliyor. Bu sayı 2021'de 1.14 milyondu. Ayrıca, AMR her yıl 8.2 milyon ölümde rol oynayacak ve bu rakam 4.71 milyondan ciddi bir artışa işaret ediyor.
AMR: KÜRESEL BİR TEHDİT
İngiliz merkezli haftalık yayım yapan Lancet adlı tıp dergisinde yer verilen Antimikrobiyal Direnç Üzerine Küresel Araştırma (Gram) Projesi tarafından yürütülen çalışma, AMR eğilimlerinin zamana yayılan ilk küresel analizini sunuyor. Araştırmacılar, 204 ülke ve bölgeden gelen verileri kullanarak 1990'dan 2021'e kadar olan ölüm oranlarını analiz ettiler ve 2050'ye kadar olan olası senaryoları hesapladılar.
YENİ ANTİBİYOTİKLER HAYAT KURTARABİLİR
Çalışma, enfeksiyonların daha iyi önlenmesi, sağlık hizmetlerine erişimin iyileştirilmesi ve yeni antibiyotiklerin geliştirilmesiyle dünya genelinde milyonlarca ölümün önlenebileceğini ortaya koydu. Çalışmanın yazarı, Washington Üniversitesi Sağlık Metrikleri Enstitüsü'nden (IHME) Dr. Mohsen Naghavi, "Antimikrobiyal ilaçlar modern sağlık hizmetlerinin temel taşlarından biridir ve bunlara karşı artan direnç büyük bir endişe kaynağıdır" dedi. Dr. Naghavi, AMR’nin on yıllardır önemli bir küresel sağlık tehdidi olduğunu ve bu tehdidin giderek büyüdüğünü vurguladı.
BM GENEL KURULU’NDA TARTIŞILACAK
Bu ay New York'ta BM Genel Kurulu sırasında dünya liderleri, antimikrobiyal direnç konusunu tartışmak üzere bir araya gelecekler. Kampanyacılar, 2030'a kadar AMR kaynaklı ölümleri yüzde 10 oranında azaltmayı hedefleyen bir siyasi deklarasyonun yeniden teyit edilmesini umuyor.
ÇOCUKLARDA ÖLÜMLERDE DİKKAT ÇEKİCİ DÜŞÜŞ
Çalışmada, 1990 ile 2022 yılları arasında 5 yaş altı çocuklar arasında AMR kaynaklı ölümlerde "dikkate değer" bir düşüş olduğu belirtildi. Bu dönemde ölümler 488 binden 193 bine düştü ve bu sayının 2050'ye kadar tekrar yarıya inmesi bekleniyor. Ancak enfeksiyon nedeniyle ölen çocuk sayısı azalmasına rağmen, ilaçlara dirençli bakterilerin neden olduğu ölümlerde artış gözlemleniyor.
YAŞLILARDA AMR ÖLÜMLERİ HIZLA ARTIYOR
Diğer tüm yaş gruplarında ise ölüm oranları artış gösteriyor. 70 yaş üstü kişilerde AMR kaynaklı ölümler son otuz yılda yüzde 80 oranında arttı ve bu artışın 2050 yılına kadar yüzde 146'ya ulaşması bekleniyor. 70 yaş üstü kişilerde AMR kaynaklı ölümler 512 bin 353'ten 1.3 milyona çıkabilir.
HIZLA YAŞLANAN NÜFUS VE ENFEKSİYON RİSKİ
IHME'de yardımcı doçent olan Hırvatistan'daki Kuzey Üniversitesi'nden Dr. Tomislav Meštrović, bu eğilimin hızla yaşlanan nüfusları yansıttığını ve yaşlı insanların enfeksiyonlara daha yatkın olduğunu söyledi. Yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte hastanede bakım ihtiyacı da artıyor ve hastane enfeksiyonları yaygınlaşıyor. Yaşlı bireylerde diyabet, kalp hastalığı gibi kronik hastalıkların daha yaygın olması da enfeksiyon riskini artırıyor. "Örneğin, bir damaryolu takıyorsunuz, bu damaryolu enfekte oluyor, kana bakteri giriyor ve bu bakterinin dirençli olma olasılığı daha yüksek" diye açıklıyor Meštrović.
AŞILAMANIN YAŞLILARDA ETKİSİZLİĞİ
Aşılamanın yaşlılarda genellikle daha az etkili olduğunu belirten Dr. Meštrović, yaşlı insanların bağışıklık sisteminin yaşla birlikte zayıfladığını ve antibiyotiklere karşı daha fazla reaksiyon gösterdiklerini ekliyor. Bu durum, yaşlı nüfusun enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale gelmesine neden oluyor.
COVID-19 SONRASI AMR ÖLÜMLERİNDEKİ GEÇİCİ DÜŞÜŞ
2021'de AMR kaynaklı ölümler 2019'a göre daha düşük seviyedeydi. Araştırmacılar, bu düşüşün Covid-19 kontrol önlemleri nedeniyle enfeksiyonların geçici olarak azalmasından kaynaklandığını belirtiyorlar. Ancak bu azalmanın kalıcı olmadığı ve önümüzdeki yıllarda AMR'nin yeniden artış göstereceği öngörülüyor.
GÜNEY ASYA VE AFRİKA EN YÜKSEK RİSK ALTINDA
Çalışma, gelecekteki en yüksek ölüm sayılarının Hindistan, Pakistan ve Bangladeş gibi Güney Asya ülkelerinde, ayrıca Güney ve Doğu Asya'nın diğer bölgelerinde ve Sahra Altı Afrika'da olacağını öngörüyor. Bu bölgeler, AMR'nin en hızlı arttığı alanlar arasında ve aynı zamanda enfeksiyon bakımı ve antibiyotiklere erişimin genişletilmesiyle en büyük faydayı görebilecek yerler olarak dikkat çekiyor.
AMR İLE MÜCADELE ACİL ÖNLEMLER GEREKTİRİYOR
Antimikrobiyal direnç, küresel sağlık sistemi için büyük bir tehdit oluşturmaya devam ediyor ve dünya genelinde milyonlarca insanın hayatını etkileyecek. Enfeksiyonların önlenmesi, sağlık hizmetlerine erişimin artırılması ve yeni antibiyotiklerin geliştirilmesi, bu tehditle başa çıkmada kilit rol oynayacak. Ancak bu mücadelede zaman kaybetmeden harekete geçmek gerekiyor, aksi takdirde 2050'ye kadar milyonlarca hayat riske atılmış olacak.