Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2024 yılı 3. Enflasyon Raporu açıklandı. TCMB enflasyon tahminlerini değiştirmedi. 2024, 2025 ve 2026 enflasyon beklentileri korundu. Raporu açıklayan TCMB Başkanı Fatih Karahan ekonomik görünüm, küresel gelişmeler, enflasyon göstergesi olan verileri değerlendirerek TCMB'nin yıl sonu hedefleri ile para politikasındaki duruşu ile ilgili önemli mesajlar verdi.
TCMB Başkanı Karahan'ın sunumundan öne çıkan başlıklar şöyle:
Dezenflasyon süreci öngördüğümüz şekilde başladı. Makro göstergeler bu süreçle uyumlu ilerliyor. Sıkı para politikası duruşu sonucunda kredi büyümesinde yavaşlama belirginleşti.
"TALEPTEKİ DENGELENME GÜÇLENEREK DEVAM EDECEK"
Yurt içi talep ikinci çeyrekten bu yana azalmakta. Talepteki dengelenme güçlenerek devam edecek. Cari işlemler açığında düşüş sürüyor. Para politikasında kararlı duruşu sürdürerek dezenflasyonu sağlayacak şekilde hareket edeceğiz.
"ÜLKELER FAİZ İNDİRİMLERİNE BAŞLADI"
Türkiye'nin dış talep görünümü bir önceki rapor dönemine göre yatay seyretti. Küresel manşet ve çekirdek enflasyondaki düşüşün devam ettiğini görüyoruz. Enflasyon görünümüne bağlı olarak gelişmiş ülkelerin bazıları faiz indirimine başladı.
"ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ PARASAL SIKILIĞIN AZALACAĞINI İŞARET EDİYOR"
Ilımlı büyüme ve enflasyon görünümü önümüzdeki dönemde parasal sıkılığın azalacağına işaret ediyor.
İlk çeyrekte büyümede daha dengeli bir talep görünüm izledi. Üçüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler iç talepte normalleşmenin devamına işaret ediyor.
“HARCAMALAR İÇ TALEPTEKİ YAVAŞLAMAYI TEYİT EDİYOR”
Kartlı harcamalar yüksek olmakla birlikte son dönemde görece yatay seyretti. Kart harcamaları, beyaz eşya ve otomobil satıları iç talepteki yavaşlamayı teyit ediyor. Kuyumculuk, elektronik ve araç kiralama gibi ihtiyatı harcamalar son dönemde azaldı. Arz koşulları talepteki görünümle uyumlu.
"ENFLASYONUN ANA EĞİLİMİNDE YAVAŞLAMA SÜRÜYOR"
Yıllık enflasyon tepe nokta olan mayıs sonrası iki ay düşüş sergiledi. Enflasyonun ana eğilimindeki yavaşlamanın sürdüğünü görüyoruz. Enflasyonun ana eğilimindeki zayıflama, öngörülerimizle uyumlu seyretti. Enflasyon temmuzda geçici olarak arttı. Dezenflasyon sürecinde hizmetlerde yavaşlama gecikmeli olarak ortaya çıkıyor. Öncü göstergeler kira enflasyonunda önümüzdeki aylarda düşüşe işaret ediyor. Dayanıklı mallarda fiyat artışları sınırlı gerçekleşti, hatta bazılarında fiyat düşüşü izlemeye başladık.
"PARA POLİTİKASI DURUŞUMUZ SÜRECEK"
Sıkı parasal duruş korunuyor. Makroihtiyati politikaları uygulamaya devam ediyoruz. Mayıs ayında TL zorunlu karşılık oranlarını artırarak likidite fazlasını sterilize ettik. Kredi piyasasında ticari kredi azami erken ödeme ücretlerini güncelledik. Likidite fazlasını sterilize ediyoruz. Önümüzdeki dönemde diğer para piyasalarında işlem yapmaya başlayarak likidite fazlasını strerilize etmeye devam edeceğiz. Sıkı parasal duruş korunuyor. Makroihtiyati politikaları uygulamaya devam ediyoruz. Mayıs ayında TL zorunlu karşılık oranlarını artırarak likidite fazlasını sterilize ettik. Kredi piyasasında ticari kredi azami erken ödeme ücretlerini güncelledik. Likidite fazlasını sterilize ediyoruz. Önümüzdeki dönemde diğer para piyasalarında işlem yapmaya başlayarak likidite fazlasını strerilize etmeye devam edeceğiz.
TL MEVDUAT PAYINDA ARTIŞ DEVAM EDECEK
Finansal koşullarda sıkılık devam etmektedir. Para politikası duruşumuz mevduat faizlerinin TL'ye geçişi sürdürecek seviyede kalmasını sağlayacak. Tüketici kredilerinde büyüme ikinci çeyrekten itibaren zayıfladı. Ticari kredi büyümesi yavaşladı. Reel kredi maliyetleri artıyor ve firmaların kredi iştahı azalıyor. Firmalar daha az miktarda kredi kullanıyor. Sıkı duruşumuz TL varlıklara ilgili artırdı. Mart ayında mevduatın payı yüzde 50'yi aştı. TL mevduat payı yıl sonu hedefimizi aştı. TL mevduat payında artış devam edecek.
Risk primi ılımlı seyrini sürdürüyor. Portföy girişleri ağırlıklı olarak DİBS piyasasında yoğunlaştı. Parasal sıkılaştırma süreci rezervlere olumlu yansıyor. Brüt rezerv düzeyimiz 150 milyar doları üzerine çıkıt. Swap hariç rezervler 28,6 milyar dolara yükseldi.
YIL SONU ENFLASYON TAHMİNİ
2024 sonu gıda fiyatları yüzde 35,5'le sabit tuttuk. 2025 sonu gıda fiyatları tahmini yüzde 15'le sabit tutuldu. Enflasyon tahminlerinde değişikliğe gitmedik. 2024 sonunda yüzde 38, 2025 yüzde 14, 2026 yüzde 9 seviyesinde korundu.
Enflasyonun yılın geri kalanında da istikrarlı olarak gerileyeceğini öngörüyoruz. Para politikasında sıkı duruşu fiyat istikrarı sağlanana kadar kararlılıkla sürdüreceğiz. Mevsimsellikten arındırılmış ortalama aylık enflasyonun yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 2,5 civarına, son çeyrekte ise yüzde 1,5'in bir miktar altına gerileyeceğini öngörüyoruz.
ENFLASYON HEDEFİ TUTAR MI?
TCMB Başkanı Fatih Karahan gazetecilerin 'Enflasyon hedefi tutacak mı?' sorusunu, yanıtladı. Başkan Karahan, "3 ay önce açıkladığımız tahminlerimiz vardı. Veri akışı öngörülerimizle tutarlı bir şekilde gerçekleşti. Öngörülerimizle uyumlu. Talep tarafı da verilerle de uyumlu. Veri akışı tahminlerimizle tutarlı gerçekleştiği için tahminimizi değiştirmedik. Tahminlere noktasal olarak yaklaşmak çok sağlıklı olmayabilir. Tam olarak tahmin hedefi koymak kolay değil, alt üst sınırlar çerçevesinde bakmak faydalı olabilir." dedi.
“TAHMİN VE ARA HEDEF AYRIŞTIRMASINI İYİ YAPMAK LAZIM”
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da belirsizliğin iki yönlü arttığını ve tahmin aralığının bu yüzden daraltılmadığını söyledi. Akçay, "Enflasyon patikası beklentilerine uyum ne kadar çabuk olursa bu iş o kadar kolaylaşacak" dedi.
Akçay, beklentiler ile ilgili şunları söyledi:
"Beklenti kısmı çok önemli. Burada profesyonellerin bu işi anladığı sonucuna varamayız. Hem gelişmiş ve hem de GOÜ bir enflasyon şoku yaşandı. Ortak noktalarda gelmekte olan enflasyon öngörülemedi. Fed’ de geçici dedi. İkinci ortak enflasyon zirveye çıktığında beklentiler karamsarlaşıyor. O hissiyat, beklenti anketlerinde ortalama, bir kısım beklenti bir kısım hissiyat. Düşük enflasyonlu ülkelerde beklenti bileşeni öne çıkıyor. Yüksek enflasyonda olanlarda hissiyat ağırlığı azalmamakta direniyor. Beklenti öne çıkamıyor. Bir de 12 ay sonrasına enflasyon oluşturmaya çalışıyorsunuz. Enflasyon birikmeye başlıyor. 2 bilgi kaynağında geriden gelen bilgi ve öne doğru bilgi, yıllık enflasyon ve yıllıklandırılmış enflasyonda beklenti oluşturuyorsunuz. Düşük ve yüksek enflasyon ekonomilerinde yükseklerde yıllıklandırılımışı kullanmak daha düşük oluyor. Geriye bakma meyliniz daha fazla ve bu ayrışmalar ortaya çıkıyor. Bakın bir beklenti var, biri haklı biri haksız diyemezsiniz. Patikaya ne kadar uyumlu gidilirse o kadar olumlu olacak. Tahmin ve ara hedef ayrıştırmasını iyi yapmak lazım. Aralıkta kaldığımız sürece orta noktayı zorluyor gidemeyebiliriz ama zorluyoruz. Başkanın da belirttiği gibi belirsizliğin iki yönlü da arttığını gördük ve aralığını daraltmadık. Tahmin alıştırması muamelesi yapmamanızı rica ederiz. Yapılan şey o değil. Orta noktayı zorlayarak bunu yapmaya çalışıyoruz."
"KİRA ENFLASYONUNDA BİR DÜŞÜŞ ÖNGÖRÜYORUZ"
TCMB Başkan Yardımcısı Hatice Karahan da kira enflasyonunda bir düşüş öngördüklerini dikkat çekerek yüzde 25 kira zammı sınırını işaret ederek “Uygulamanın kaldırılması ek baskı oluşturmuyor” dedi.
