Müdahilliğin Dayanağı ve Hukuki Süreç
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Türkiye’nin davaya müdahil olma hakkı, UAD Statüsü’nün 63. maddesine dayanıyor. Bu madde, uyuşmazlığın taraflardan başka devletlerin de katıldığı bir sözleşmenin yorumlanması durumunda, bu devletlerin davaya müdahil olma hakkına sahip olduğunu belirtiyor. Türkiye, Soykırım Sözleşmesi’ne taraf bir ülke olarak bu hakkını kullanma aşamasına geldi.
Türkiye'nin müdahillik başvurusu, Divan tarafından değerlendirilecek ve taraflara bildirilecektir. Divan, kabul edilebilirliğe ilişkin kararını vermek için gerekirse sözlü duruşma düzenleyebilir. Türkiye’nin, karşı tarafın gözlemlerine yazılı olarak yanıt verme hakkı da bulunuyor.
Diğer Ülkelerin Müdahillik Talepleri
Güney Afrika’nın başvurusuna müdahil olma talebinde bulunan diğer ülkeler arasında Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya yer alıyor. Ancak, Divan henüz bu başvurular hakkında karar vermedi.
Müdahillik Mekanizmasının Geçmişteki Kullanımı
UAD Statüsü’nün 63. maddesi ile düzenlenen müdahillik müessesesi, daha önce de uygulanmıştı. Örneğin, Ukrayna ve Rusya Federasyonu arasındaki başvuruda, Divan 32 ülkenin müdahillik beyanını kabul etmişti. Ayrıca, Gambiya ve Myanmar arasındaki davada da 7 ülkenin müdahillik talepleri kabul edilmişti.
Dava Sürecinin Zaman Çizelgesi
Divanın önündeki süreçlerin sonuçlanma tarihi hakkında net bir öngörü bulunmuyor. Güney Afrika’nın 29 Aralık 2023’teki başvurusu sonrası, Divan Güney Afrika’nın görüş sunması için 28 Ekim 2024 ve İsrail’in karşı görüşünü sunması için 28 Temmuz 2025 tarihlerine karar verdi. Divan’ın içtihadına göre, dava sürecinin 4-5 yıl sürebileceği belirtiliyor.
Türkiye’nin Davaya Müdahil Olma Kararı
Güney Afrika’nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davasının ardından Türkiye, 3 Ocak’ta bu adımı memnuniyetle karşıladığını duyurmuştu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin 7 Ağustos’ta Lahey’de davaya müdahil olmak üzere dosya sunacağını bildirdi.
