Betül Meral SARIİZ - Özel Haber
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının çıkmasıyla birlikte yüzbinlerce çalışan emeklilik hayaline kavuştu. Ancak EYT yasası başka bir mağduriyeti de doğurdu.
Çoğu çalışan 1 günle emekliliği kıl payı kaçırırken büyük bir kitlede mağduriyet de oluşturdu. Bu kez kademeli emeklilik düzenlemesi bekleyenler hak arayışına başladı.
EYT MAĞDURLARI KADEMELİ EMEKLİLİK DÜZENLEMESİ İSTİYOR
EYT düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 yılından önce çalışmaya başlayanlar erken emekli olmuş, ancak 9 Eylül 1999 yılından sonra çalışmaya başlayanlar ise bu düzenlemeden yararlanamamıştı.
2000 -2008 yılları arasında SGK girişi olanlar hükümetin yeni bir düzenleme ile adım atmasını istiyor. Bu konuda tıpkı EYT gibi dernekleşenler bile var. SGK uzmanları da sık sık mağdur olan bu kesim için yeni bir düzenlemenin gerekliliğini vurgularken bir de ‘Kademeli emeklilik düzenlemesi çıkıyor” söylentilerini de son zamanlarda sık sık dile getiriyorlar. Ancak SGK uzmanları ve ekonomistler bu konuda medyada farklı algılara sebebiyet verildiğini de sık sık dile getiriyor.
ÇALIŞMA BAKANI IŞIKHAN ‘KADEMELİ EMEKLİLİK’ İÇİN NET KONUŞTU
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, geçtiğimiz aylarda konuya dair konuşmuştu. Bakan Işıkhan çıkan haberlerin ardından milyonlarca çalışanın merakla beklediği staj sigortası ve kademeli emeklilik hakkında "Staj sigortası ve kademeli emeklilikle ilgili bir çalışmamız yok" demişti.
‘ARTIK BİZ EMEKLİ MAAŞI ÖDEYEMEYİZ’ DİYEREK YASA ÇIKARTMIŞLARDI
Ekonomist Muhammet Bayram erken emeklilik, kademeli emeklilik, kademeli yaş indirimi söylentilerini ekolhaber.com.tr’ye anlattı.
Muhammet Bayram, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının 9 Eylül 1999 tarihi öncesine işe girişi olanları kapsadığını dikkat çekerek, EYT’nin çeyrek asırlık bir mücadele olduğunu ve Gölcük depremi sonrasında alınan bir kararla emeklilik şartlarında değişikliğe gidildiğini söyledi.
Bayram, EYT’nin çözümü için hak arayışlarının yıllarca sürdüğünü ve sonunda çözüme kavuştuğunu belirterek, “Çünkü onların yasal bir hakkı vardı. Bu tarihte bu yasa çıktı ve kademeli bir şekilde yaş getirildi. Bu tarihten itibaren de hak arayışları yıllarca sürdü. Çeyrek asra dayanan bu haksızlığı devletimiz çözdü. Bu yasanın geliş zamanı Gölcük depremine tekabül eder. Gölcük depreminin olduğu yılların hükümeti ‘Artık biz emekli maaşı ödeyemeyiz’ diyerek Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasasını 1999’da getirdi. Bundan sonra da milyonlarca kişi mağdur oldu. Devlet bunun sözünü vermişti. Daha sonra da Asrın Felaketi 6 Şubat depremi olmasına rağmen verilen söz tutuldu. EYT kapsamında vatandaşımız emekli edilmeye başlandı. Erkeklerde en erken 43 yaşında emeklilikler olmaya başladı. Yani o dönemin hakkıydı” diye konuştu.
KADEMELİ EMEKLİLİK YASASI ÇIKACAK MI?
EYT yasasının çıkmasıyla birlikte büyük bir kesimin sorunları çözüldü. Ancak bu çözüm başka bir mağduriyeti doğurdu ve yeni bir EYT’yi Kıl Payı Kaçıranlar grubu oluştu. Bu kesim de hükümetten kademeli emeklilik yasası beklemeye başladı.
Muhammet Bayram, kademeli emeklilik yasası talebinde bulunan bu kesimin emeklilik prim günü nedeniyle daha çok bekleme sorunu yaşayacağını belirtiyor. Bayram, “Daha sonrasında işe giriş yapanlar, çeşitli sebeplerle EYT prim gün sayıları EYT’lilerle karşılaştırıldığında diğer vatandaşlarımızın emeklilik prim günü nedeniyle daha çok bekleme sorunu olacak. Ancak burada sigorta başlangıcı önemli olduğu için bir kanun koyulmuş, kanun 9 Eylül 1999 öncesini kapsıyor. Bundan sonrasını 1 gün de olsa, 1 saatte olsa kapsaması beklenemez” dedi.
“BİR GÜNLE KAÇIRANLAR BEKLENTİ İÇİNE GİRDİ”
EYT’nin ardından pek çok kişide yeni yasa beklentisinin oluştuğunu söyleyen Bayram, “Burada tabi ki EYT’den sonra vatandaşlarımızın ‘Bir günle kaçırdık’ şeklinde bir beklentisi oluştu. Tabi ki sigortalılık süresinin geri alınabildiği haller var. Bu haller kapsamında bazı kişiler doğum borçlanması, askerlik borçlanması, yurt dışı borçlanması yaparak sürelerini geri çekti. Ama bunun haricinde sigortalılık başlangıç süresinin geri çekilmesi durumu yok” diye konuştu.
“KAPSAMLI BİR EMEKLİLİK REFORMU YAPILMALI”
Kademeli emekliliğin tıpkı EYT gibi de haklı bir istek olduğunu dikkat çeken Ekonomist Muhammet Bayram, bu kesimin duygularının bazı danışmanlar tarafından da kullanıldığını ifade ediyor. Bayram, sadece kademeli emeklilik değil, kapsamlı bir emeklilik reformu getirilerek çıraklık ve staj mağdurları gibi diğer kesimlerin de hak kayıplarının giderilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Bayram, “EYT dernekleri kuruldu. EYT dernek başkanları sırf bu yüzden milletvekili adaylıklarını açıkladılar. Aslında bir ortalığı galeyana getirme durumu söz konusu maalesef. EYT tabi haklı bir mücadelenin sonunda aldı. Ama maalesef bazı SGK uzmanları ve danışmanları bazı duyguları yanlış kullanıyor. EYT tabi çıktı, artık gündemden düşünce, bu kez gündeme ne getirildi tabi ki kademeli emeklilik. Kademeli emeklilik sisteminin doğru ve yanlış yönleri var. Doğru yönleri özellikle, evet, ülkemizde kapsamlı bir emeklilik reformu yapılmak zorunda. EYT varken diğer emeklilerin de haklı bir şekilde emekli olmasının sağlanması bir zorunluluk oldu. Bunlar yapılmazsa toplumdaki eşitlik ve vicdan algısı direnecektir” diyor.
"TÜM EMEKLİLİK SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİRİLMELİ"
Kademeli emeklilik değil tüm emeklilik sisteminin baştan sona gözden geçirilmesi gerektiğini dikkat çeken, Muhammet Bayram, kademeli emeklilik yasası ile ilgili şunları söyledi:
“Ama bununla beraber şu anda herhangi bir çalışma yokken çalışma olacakmış gibi kademeli emeklilik dernekleri kurmak, kademeli emeklilikle ilgili söylemlerde bulunmak vatandaşın bu duygularını sömürmek demektir. O yüzden kademeli emeklilikle alakalı devlet tarafından herhangi bir hazırlık olmadığını açık yüreklilikle söyleyebilirim. Ama önümüzdeki günlerde olması gereken de şudur: Kademeli emeklilik değil sadece tüm emeklilik sisteminin baştan gözden geçirilmesi, aylık bağlama oranlarının tekrar revize edilmesi ve haksızlığa uğrayan ne kadar kesim varsa, staj ve çıraklıklar da dahil tüm bunlar göz ününde bulundurularak yeni bir emeklilik sistemi getirmek elzemdir. Ama kademeli emeklilikle alakalı herhangi bir çalışma yok."
“KADEMELİ EMEKLİLİKLE İLGİLİ TOPLUMUN BEKLENTİLERİYLE OYNUYORLAR”
Medyada yayınlanan haberlerde hükümetin bu konuda çalışması yokken, varmış gibi bir algı yaratıldığına da tepki gösteren Bayram, bu uzmanları ve medya kuruluşlarını da “Toplumun beklentileriyle oynuyorlar” diyerek karşı çıkıyor.
Bayram, "Kademeli emekliliğin yanlış tarafını da söyleyeyim. Kademeli emeklilikte maalesef bundan nemalanan bir kesim var. Sürekli gündeme getiriliyor. Burada toplumun beklentileriyle oynayıp, yönlendiriyorlar. Bu çok büyük yanlış. O yüzden ben kademeli emeklilikle alakalı bir çalışma olmadığını ama tüm emeklilik sistemini gözden geçirecek bir çalışma yapılması gerektiğini düşünüyorum. Buna göre de beklenti içine girmelerini öneriyorum" diye konuştu.
